Η ιστορία του ψωμιού.

Με την ευκαιρία της ενότητας "Του κόσμου το ψωμί" στο μάθημα της Γλώσσας, αναζητάμε και μαθαίνουμε πληροφορίες για την ιστορία του ψωμιού. 

                               

Η ιστορία του ψωμιού είναι τόσο μεγάλη, όσο και η παρουσία σχεδόν του ανθρώπου πάνω στη γη. Από την αρχή της ζωής στον πλανήτη μας, οι άνθρωποι έτρωγαν ωμούς τους δημητριακούς καρπούς. Από τότε που πρωτοκαλλιεργήθηκε το σιτάρι υπολογίζεται ότι έχουν περάσει μέχρι και 10.000 χρόνια. Στην αρχή καταναλώνονταν μόνο οι σπόροι των δημητριακών καρπών, αργότερα έμαθαν να τούς καβουρδίζουν.

Στην αρχαία Αίγυπτο, φαίνεται πως, με την ανατολή του πολιτισμού άρχισε να παρασκευάζεται και το ψωμί. Το πρώτο αλεύρι δεν είχε καμιά ομοιότητα με το σημερινό. Ήταν αλεύρι από καβουρδισμένους ή αποξηραμένους σπόρους που είχαν τριφτεί ή κοπανιστεί ανάμεσα σε δυο λείες πέτρες. Αργότερα, έμαθαν να ανακατεύουν αυτό το πρωτόγονο αλεύρι με νερό και να παρασκευάζουν τούς πρώτους χυλούς που είναι οι πραγματικοί πρόγονοι του σημερινού ψωμιού. Στη συνέχεια έμαθαν να φτιάχνουν πιο πηχτούς χυλούς, τους οποίους έψηναν απευθείας στη φωτιά ή τούς άπλωναν μέσα σε πυρακτωμένους λίθους. Τα πρώτα σκεύη που χρησιμοποιήθηκαν ήταν πήλινα ταψιά. 

                                   

Όσοι πιστεύουν ότι το πρώτο ψωμί ζυμώθηκε στην αρχαία Αίγυπτο στηρίζονται σε αιγυπτιακούς τάφους, όπου ανακαλύφθηκε η εικόνα του παλιότερου ψωμιού που είναι σήμερα γνωστό. Η εικόνα χρονολογείται γύρω στα 3.000 π.Χ. 

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στην αρχαία Αίγυπτο το ψωμί ζυμωνόταν με τα πόδια, κάτι που συνεχιζόταν ως τις αρχές του 20ου αιώνα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και της Ευρώπης. 

               

Τα πρώτα οργανωμένα αρτοποιεία εμφανίστηκαν στην αρχαία Ρώμη επί αυτοκράτορα Τραϊανού το 97 - 117 μ.Χ. Στην αρχαία Ελλάδα, το ψωμί παρασκευαζόταν και ψηνόταν στα σπίτια. Τα αρτοποιεία στην Ελλάδα εμφανίστηκαν κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. Ανάμεσα στις πολλές ποιότητες ψωμιού που παρασκευάζονταν στην αρχαία Ελλάδα ήταν ο ζυμίτης, από αλεύρι, νερό και προζύμι, ο άζυμος, από αλεύρι και νερό, ο σιμιγδαλίτης, από λεπτότατο αλεύρι προερχόμενο από καλής ποιότητας σιτάρι κλπ. 

Σπουδαία γεγονότα στην ιστορία των ανθρώπων συνδέονται με το ψωμί και με το αν υπήρχε σε αφθονία για όλους ή όχι. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι πρόσφεραν «Άρτον και Θεάματα» (φράση που έμεινε σαν παροιμία) στο λαό, γιατί μοίραζαν μεγάλες ποσότητες φρεσκοψημένων καρβελιών στους θεατές των αγώνων στις αρένες. 

Η Βιομηχανική Επανάσταση του 18ου – 19ου αιώνα επέφερε με τις ραγδαίες τεχνολογικές ανακαλύψεις μεγάλες αλλαγές και άλματα στην αρτοποιεία (μηχανικά ζυμωτήρια, σύγχρονοι κλίβανοι, φούρνοι κλπ). 

                         

(Ιδέες κυρίως από το βιβλίο «Το ψωμί και τα γλυκίσματα των Ελλήνων» των Νίκου και Μαρίας Ψιλάκη, εκδόσεις Καρμάνωρ, 2009 – διασκευή).