Πέμπτη 2 Μαρτίου 2017

Ιστορίες για την Σαρακοστή.



Μεγάλη Σαρακοστή.

Η νηστεία της Σαρακοστής έχει καθιερωθεί για να μας βοηθάει να προετοιμαστούμε σωματικά και πνευματικά για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα. Γίνεται σε ανάμνηση της νηστείας του Χριστού στην έρημο, η οποία κράτησε 40 ημέρες. Η νηστεία της Σαρακοστής ξεκινάει την Καθαρή Δευτέρα και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Λέγεται Μεγάλη Σαρακοστή για να την ξεχωρίζουμε από τη νηστεία που προηγείται της γιορτής των Χριστουγέννων η οποία ονομάζεται Μικρή Σαρακοστή και είναι ελαφρύτερη. Η Μεγάλη Σαρακοστή καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. και στην αρχή ήταν 6 εβδομάδες, ενώ αργότερα προστέθηκε και μια έβδομη.



Κυρα - Σαρακοστή. 

Στα παλιά χρόνια που δεν υπήρχαν ημερολόγια και που οι νηστείες τηρούνταν σχολαστικά, οι άνθρωποι ήθελαν να ξέρουν πόσες εβδομάδες είχαν ακόμα να νηστεύουν. Η παράδοση θέλει, λοιπόν, τις νοικοκυρές να κατασκευάζουν ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο, την κυρα-Σαρακοστή, για να μετρούν τις εβδομάδες της νηστείας. Ζύμωναν αλεύρι με νερό και αλάτι για να γίνει το ζυμάρι σκληρό και έπλαθαν την κυρα – Σαρακοστή, την οποία έψηναν στον φούρνο. Η κυρα – Σαρακοστή έχει επτά πόδια, ένα για κάθε εβδομάδα. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα και τα μάτια κλειστά επειδή προσεύχεται. Δεν έχει στόμα επειδή νηστεύει, μα ούτε και μύτη για να μη μυρίζει τις τροφές και πειράζεται! 
Έφτιαχναν αργότερα και από χαρτί και κάθε εβδομάδα που περνούσε, έκοβαν και από ένα πόδι. Σε ορισμένες περιοχές υπήρχε η παράδοση το τελευταίο ποδαράκι της να το βάζουν μέσα στο ψωμί που ετοίμαζαν οι νοικοκυρές για το Πάσχα. Αλλού το χάρτινο ποδαράκι το έβαζαν μέσα σε ένα ξερό σύκο, το τοποθετούσαν ανάμεσα στα άλλα και όποιος έβρισκε αυτό το χάρτινο ποδαράκι θεωρούσαν ότι είναι γούρι και πως θα του φέρει καλή τύχη. Μάλιστα στον Πόντο έφτιαχαν μια πολύ αλλιώτικη κυρα – Σαρακοστή. Κρέμαγαν στο ταβάνι της κουζίνας μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που πάνω του κάρφωναν 7 φτερά από κότα. Κάθε βδομάδα αφαιρούσαν ένα από τα φτερά και αυτό το έλεγαν Κουκουρά. 

Να και το γνωστό ποιηματάκι:

Την κυρα-Σαρακοστή
που'ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας τη φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.

Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να 'ρθει η Πασχαλιά.

Την κυρα-Σαρακοστή
όλοι φτιάξτε τη μαζί
Με αλεύρι και νερό
έτοιμη είναι στο λεπτό!

Πόδια πρέπει να έχει επτά
τις βδομάδες να μετρά.
Στόμα δεν έχει, ξέρεις γιατί;
Κάνει νηστεία αυστηρή
μέχρι του Πάσχα τη γιορτή!

Ακούμε τα παραμύθια :

"Ο Λάμπρος και.. τα επτά ποδαράκια της κυρά Σαρακοστής" της Νικολέττα Σκάλκου - Διαμαντίδη με εικονογράφηση της  Πέγκυς Φούρκα από τις εκδόσεις Ακρίτας, 2008. 

: Μέρος 1ο & Μέρος 2ο

Η Κυρα-Σαρακοστή και η αδερφή της 

 του Κωνσταντίνου Σ. Γανωτή με 
εικονογράφηση της  Εύας Καραντινού, από τις εκδόσεις Παρρησία, 2008.



Ακούμε τα παραδοσιακά τραγούδια :

Περάσαν οι Απόκριες & 
 Τώρα ειν' Άγια Σαρακοστή.

Κατασκευάζουμε διαφόρων ειδών κυρα-Σαρακοστές. Φτιάχνουμε μία και για την τάξη μας. Να κάποια δείγματα:








 Πληροφορίες από τη Ματιά, το Elniplex  και από το Νηπιαγωγείο mou.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου